پیش‌یابی میانگین روزانۀ دما در کرانه‌های جنوبی دریای خزر و ارتباط آن با ارتفاع ژئوپتانسیل

پیش‌یابی دما، یکی از فراسنج‌های مهم آب و هواشناسی است که نقش اساسی در واکاوی تغییرات اقلیمی دارد. در این پژوهش، از داده‌های سطحی میانگین روزانۀ دمای ایستگاه‌های منتخب در کرانه‌های دریای خزر (انزلی، گرگان، رشت، بابلسر و رامسر) و داده‌های جو بالا (ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 500 هکتوپاسکال) استفاده شده است. کمینه و بیشینۀ این ایستگاه‌ها از بازۀ زمانی 11/10/1357 تا 11/10/1389 خورشیدی به‌مدت 11689 روز، از سازمان هواشناسی کشور دریافت شده است و داده‌های ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 500 هکتوپاسکال برای ساعت‌های (00:00، 03:00، 06:00، 09:00، 12:00، 15:00، 18:00 و 21:00 زولو) از بازۀ زمانی 01/01/1979 تا 01/01/2011 میلادی به‌کمک داده‌های چهار دید‌بانی در روز، از تارنمای مرکز NCEP/DOE برای سراسر نیمکرۀ شمالی استخراج شد. سپس همبستگی بین داده‌های میانگین روزانۀ دما و ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 500 هکتوپاسکال در سراسر نیمکرۀ شمالی محاسبه شد. نتایج همبستگی نشان داد ایالات متحدۀ آمریکا با 28، شمال چین 30، آفریقا 53 و ژاپن با 69 یاخته، دارای بیشترین یاخته‌ هستند. در نیمکرۀ شمالی، 180 نقطه وجود دارد که همبستگی آنها با دمای ایستگاه‌های منتخب بسیار زیاد است. همچنین، الگوی پیش‌یابی ایستگاه‌ها نشان می‌دهد به‌اِزای هر یک ژئوپتانسیل متر افزایش، میانگین روزانۀ دمای ایستگاه‌های انزلی، گرگان، رشت، بابلسر و رامسر به‌ترتیب 1/0، 1/1، 1/0، 1/0، 1/0 درجۀ سلسیوس افزایش خواهد داشت.